Prof. Dr. H. İsmail SARI İç Hastalıkları ve Hematoloji Uzmanı
“Terapötik” yani “Tedavi Edici Aferez” bugün için birçok hastalıktaki başarısı bilimsel olarak kanıtlanmış bir tedavi yöntemidir. Bu yazımızda az bilinen bu tedavi yöntemine ve hangi hastalıklarda kullanıldığına kısaca değinmeye çalışacağız.
AFEREZ NEDİR?
Hastanın ya da gönüllü vericinin kanının, tıbbi bir cihazdan geçirilmek sureti ile bir veya birden fazla bileşene ayrıldığı ve kalanın vücut dışı bir tedavi ile veya tedavisiz geriye döndürüldüğü veya ayrıştırılan bileşenin değiştirildiği bir işlemdir.
AFEREZ TİPLERİ NELERDİR?
Başlıca üç aferez tipi mevcuttur. Bunlar:
- Donör Aferezi
- Periferik Kök Hücre Aferezi
- Terapötik Aferez
Donör Aferezi: Sağlıklı vericiden bağış amaçlı olarak hastalarda kullanılmak üzere kan bileşenlerinden birinin (eritrosit (alyuvarlar), lökosit (akyuvarlar), trombosit (pıhtılaşma hücreleri), plazma) toplanmasıdır.
Periferik Kök Hücre Aferezi: Sağlıklı vericiden veya hastanın kanında bulunan kök hücrelerin aferez cihazı adı verilen tıbbi bir cihaz aracılığıyla kandan ayrıştırılarak toplanmasıdır.
Terapötik Aferez: Hastanın kanının, hastalığın tedavisi için vücut dışında bileşenlerine ayıran tıbbi bir cihazdan geçirildiği tedavi edici bir işlemdir. Tedavi edici olarak kullanılan, afereze dayalı bütün işlemleri kapsayan genel bir terimdir.
Terapötik aferez yöntemi ile aşırı derecede artmış anormal kan hücreleri, kandaki toksinler, antikorlar, mikroorganizmalar uzaklaştırılabilir. Bağışıklık sisteminin anormal hale geldiği birçok hastalıkta (kan hastalıkları dışında da) tedavi edici plazmaferez kullanılabilir.
Tedavi edici aferez yönteminin kullanıldığı hastalıkların bazıları şunlardır:
- Guillain Barre Sendromu
- Multiple Skleroz
- Myastenia Gravis
- Ani işitme kaybı
- Akut Karaciğer Yetmezliği
- Bazı glomerulonefritler
- Dilate kardiyomiyopati
- Ailesel Hiperkolesterolemi
- İnflamatuar Bağrsak Hastalıkları
- Zehirlenmeler
- Pemfigus
- Lupus Hastalığı
- Periferik Arter Hastalığı
- Diyabetik Ayak Ülserleri
İleri günlerdeki yazılarımızda tedavi edici aferez yönteminin kullanıldığı tüm hastalıkları tek tek inceleyeceğimizi de not olarak eklemek istiyorum.
Sağlık ve umutla kalın…
Prof. Dr. H. İsmail SARI
Kaynaklar
- Ulusal Terapötik Aferez Rehberi (http://www.sb.gov.tr/TR/belge/1-16309/ulusal-terapotik-aferez-rehber-taslagi-gorus-ve-onerile-.html)
- Schwartz J et al. Guidelines on the Use of Therapeutic Apheresis in Clinical Practice-Evidence-Based Approach from the Writing Committee of the American Society for Apheresis: The Seventh Special Issue. J Clin Apher 2016;31(3):149-162.
